Nowości bibliograficzne

Badania ostatnich lat wykazały, że stres tlenowy oraz proces zapalny sprzyjają powstawaniu otyłości. Korzeń buraka zwyczajnego, zwanego czerwonym (Beta vulgaris var. Rubra) jest warzywem zawierającym barwnik betalainę, który odznacza się silnymi właściwościami przeciwutleniającymi. Autorzy postanowili określić, czy sok i czipsy uzyskane z tego surowca wpływają na metabolizm utleniający i apoptozę neutrofili uzyskanych z krwi obwodowej osób otyłych.

W doświadczeniach in vitro neutrofile izolowano z krwi 15 kobiet otyłych (BMI=34,0 kg/m²). Jako kontroli użyto neutrofile izolowane od 9 kobiet zdrowych (BMI=22,2 kg/m²). Do zawiesiny neutrofili w odpowiednim podłożu dodawano sok lub homogenat z korzeni buraka w ilości 10 mg/ml i po 30 min badano w komórkach poziom ROS (reaktywnych form tlenu) oraz po 24 godz. poziom kaspazy-3 (enzymu stymulującego apoptozę).

Okazało się, że w neutrofilach uzyskanych od kobiet otyłych poziom ROS i kaspazy-3 w obecności soku i czipsów z buraków był wyższy i wynosił odpowiednio 20,9 i 13,9% w porównaniu do wartości oznaczonych w neutrofilach izolowanych od kobiet zdrowych, które kształtowały się odpowiednio na poziomie 12,7 i 9,2%. Świadczy to o wyraźnie silniejszym działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym soku i czipsów buraczanych u osób otyłych w porównaniu do osób zdrowych, co stwarza możliwości wykorzystania tych produktów do leczenia otyłości.

Sylimaryna jest flawonolignanem występującym w owocach ostropestu plamistego Silybum marianum (L.) Gaertn. Wykazuje ona wysoką aktywność ochronną w odniesieniu do tkanki wątrobowej. Poza wieloma innymi właściwościami (działanie przeciwnowotworowe, przeciwangiogenne, przeciwcukrzycowe, kardioochronne), sylimaryna odznacza się również silnym działaniem przeciwutleniającym, co ma swoje odzwierciedlenie w łagodzeniu bólu neuropatycznego i powstałego na tle procesu zapalnego.

Badania prowadzono na białych myszach, które poddawano testowi wicia (pod wpływem dootrzewnowego podania kwasu octowego) i usuwania ogona (pod wpływem wiązki światła). Badane substancje podawano zwierzętom podskórnie; sylimarynę w dawkach 5-25, morfinę w dawkach 1-10 mg/kg m.c. oraz w połączeniu w dawkach 5/1; 50/5 i 25/10 mg/kg m.c.

Działanie antynocyceptywne (przeciwbólowe) wykazywała zarówno morfina, sylimaryna, jak i ich połączenia. Połączenia sylimaryny i morfiny działały synergistycznie. Najsilniejsze działanie wykazywało połączenie sylimaryny w dawce 25 mg/kg m.c. i morfiny w dawce 10 mg/kg m.c. Zmniejszało ono liczbę reakcji skurczowych myszy w teście wicia o 65,9% i czas utajenia bólu w teście usuwania ogona o 48,6% w porównaniu do kontroli (bez środków przeciwbólowych). Badania te świadczą o wzmaganiu działania przeciwbólowego morfiny przez sylimarynę, co może być wykorzystane w terapii przeciwbólowej.

Cząber górski (Satureja montana L.) jest rośliną rosnącą w południowej Europie w rejonie Morza Śródziemnego. Ekstrakt z wysuszonego ziela tej rośliny wykonywano za pomocą 60% etanolu (1:5, 24 godz.) i po przesączeniu zagęszczano do sucha. Wyciąg standaryzowano na kwas rozmarynowy (2,8%). Samcom myszy ekstrakt z cząbru górskiego podawano w postaci 10% roztworu w tweenie 80 drogą pokarmową i podskórną przez 8 kolejnych dni w dawce 50 mg/kg m.c.

Badania wykazały, że ekstrakt z cząbru górskiego podawany samcom myszy drogą pokarmową wydłużał czas pokrycia samicy, czas trwania stosunku i czas wtrysku nasienia łącznie o 145,9% w porównaniu do samców kontrolnych. Liczba stosunków po podaniu ekstraktu zmalała średnio z 9,8 do 8,3 (tj. o 15,4%), ale z kolei liczba stosunków w ciągu pierwszych 30 min wynosiła 4 w przypadku ekstraktu, w porównaniu do 3 w grupie kontrolnej. W surowicy krwi samców myszy otrzymujących drogą pokarmową ekstrakt z cząbru górskiego stwierdzono również wzrost zawartości testosteronu o 88,0% w porównaniu do samców kontrolnych (z 2,20 do 3,70 ng/ml). Dodatkowe badania nie wykazały natomiast działania uspokajającego badanego ekstraktu. Ekstrakt podawany zwierzętom drogą podskórną wykazywał słabsze działanie.

Na podstawie otrzymanych wyników autorzy doszli do wniosku, że ekstrakt etanolowy z ziela cząbru górskiego podawany drogą pokarmową samcom myszy w dawce 50 mg/kg m.c. odznacza się korzystnym działaniem na ich funkcje seksualne. Poza tym jego stosowanie zapobiegało przedwczesnemu wytryskowi nasienia u badanych zwierząt, co może mieć duże znaczenie w leczeniu zaburzeń seksualnych także u ludzi.

Wybór i opracowanie
Prof. dr hab. Bogdan Kędzia