Nowości bibliograficzne

Szisanozyd jest saponiną triterpenową typu lupanu. Jest głównym składnikiem liści chińskiej rośliny o nazwie Acanthopanax sessiliflorus. Stwierdzono, że dodatek do diety bogatotłuszczowej frakcji otrzymanej z tej rośliny, zawierającej 42,6% wymienionej saponiny i skarmianie nią myszy przez okres miesiąca, spowodował zahamowanie przyrostu masy ciała zwierząt. Obecny w paszy szisanozyd okazał się inhibitorem lipazy, enzymu rozkładającego tłuszcze do kwasów tłuszczowych i glicerolu.

Badania przeprowadzone na myszach wykazały, że podawanie za pomocą zgłębnika dożołądkowo oleju słonecznikowego w ilości 5 g/kg oraz czystego szisanozydu w ilości 100 mg/kg spowodowało po 6 godz. obniżenie ilości kwasów tłuszczowych w surowicy krwi zwierząt o 37,3% w porównaniu do grupy kontrolnej otrzymującej sam olej słonecznikowy. Ponadto stwierdzono za pomocą badań chromatograficznych, że w surowicy krwi zwierząt nie pojawił się podany dożołądkowo szisanozyd. Autorzy doszli do wniosku, że związek ten hamuje w jelicie cienkim myszy wchłanianie tłuszczów, przy czym sam nie przedostaje się do krwiobiegu.

Dalsze badania wykazały, że toksyczność ostra szisanozydu była wyższa od 5 g/kg masy ciała zwierząt. Badania toksyczności przewlekłej przeprowadzone na szczurach, przy podawaniu szisanozydu w ilości 1 g/kg m.c. przez 90 dni również nie wykazały zmian w narządach wewnętrznych i we krwi zwierząt. Na tej podstawie uznano, że badany związek jest dla człowieka nietoksyczny i może być wykorzystany w lecznictwie jako środek ograniczający przyswajanie tłuszczów przez organizm, czyli jako lek przeciw otyłości.

Napar z kłączy imbiru (Zingiber officinale) znany jest od dawna jako środek przeciwbiegunkowy. Badania miały na celu wyjaśnienie, jaki jest mechanizm tego procesu. Okazało się, że napary z tego surowca nie mają wpływu na namnażanie się bakterii, takich jak Escherichia coli i Shigella flexneri, które najczęściej są przyczyną ostrych biegunek. Stwierdzono jednak, że 10% napar z imbiru wyraźnie hamował ich kolonizację w jelitach. W przypadku E. coli przyleganie do nabłonka jelita (komórki Hep-2) było hamowane przez napar w ok. 95%, a w przypadku S. flexneri w ok. 88%. Ułatwia to usuwanie bakterii, jak i ich toksyn z przewodu pokarmowego. Uważa się ponadto, że napar z imbiru oddziałuje na metabolizm komórek bakteryjnych, osłabiając działanie wytwarzanych przez nie toksyn na organizm gospodarza. W podsumowaniu można przyjąć, że oba te zjawiska wpływają na złagodzenie, a nawet zahamowanie procesu biegunkowego.

Tradycyjnie korzeń i kora powszechnie występującej w Indiach rośliny Calotropis gigantea L. stosowane są we wszystkich rodzajach drgawek, w epilepsji, a także drgawkach i porażeniach u dzieci. Surowiec podawany jest w postaci odwarów.

Badania miały na celu określenie działania przeciwdrgawkowego różnych wyciągów z kory tej rośliny na szczury. Zwierzętom (po 6 w każdej grupie) podawano po 200 mg suchych wyciągów (wodnego, metanolowego, chloroformowego, eterowego i benzenowego) sondą dożołądkową i po 60 min poddawano je działaniu elektrowstrząsów lub pentaetylotetrazolu. Następnie określano czas ustąpienia drgawek klonicznych tylnych kończyn szczurów (s) i oceniano, który z badanych wyciągów wykazywał najlepsze działanie przeciwdrgawkowe. Okazało się, że w obu testach najbardziej korzystnym działaniem odznaczał się wyciąg metanolowy z C. gigantea. Pozostałe wyciągi wykazywały znacznie słabszą aktywność przeciwdrgawkową. Dalsze badania powinny skoncentrować się na izolowaniu z wyciągu związku lub związków odpowiedzialnych za to działanie.

Z wysuszonych liści (20-25°C) kapusty polnej, zwanej także rzepą (Brassica campestris L.) otrzymano wyciąg metanolowy, z którego następnie wyizolowano 3-O-glukozyd izoramnetyny (nie podano wydajności tego procesu). Czysty związek podawano myszom drogą pokarmową w ilości 20 mg, a następnie zatruwano je czterochlorkiem węgla. Po 22 godz. od zwierząt pobierano krew i oznaczano poziom aminotransferazy alaninowej (AlAT) i asparaginianowej (AspAT) jako wyznaczniki zatrucia wątroby. Wyniki porównywano z poziomem tych enzymów u zwierząt niepoddawanych procesowi zatrucia czterochlorkiem węgla.

Otrzymane wyniki wskazują, że 3-O-glukozyd izoramnetyny o ok. 56% obniżał poziom AlAT i o ok. 31% poziom AspAT w porównaniu do zwierząt nieleczonych. Stwarza to możliwości zastosowania tego flawonoidu w praktyce do celów leczniczych przy ciężkich uszkodzeniach wątroby.

Wybór i opracowanie

Prof. dr hab. Bogdan Kędzia