© Borgis - Postepy Fitoterapii 1, s. 47-58
*Bogdan Kędzia
Skład chemiczny i adaptogenne działanie pszczelego pyłku kwiatowego. Cz. I. Skład chemiczny
CHEMICAL COMPOSITION AND ADAPTOGENIC ACTIVITY OF HONEYBEE – COLLECTED POLLEN. PART I. CHEMICAL COMPOSITION
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich w Poznaniu
Dyrektor Instytutu: dr hab. n. med. Przemysław M. Mrozikiewicz
Summary
The honeybee – collected pollen contains in highest amounts: sugars (33.7%), total proteins (23.9%) and cellulose (22.4%). In lower amount are present: water (9.5%), total lipids (5.4%), bioelements (1.3%), phenolic compounds (1.2%) and vitamins (0.2%). The total amount of above mentioned components is 97.6%. For this reason it could be assumed, that 70% of substances being present in honeybee pollen (excluding water and cellulose) show the biological activity, which could be used succesfully for diet supplementation. This product is characterized especially by a strong adaptogenic activity.
Key words: honeybee, collected pollen, chemical composition, diet supplementation
Piśmiennictwo
1. Tichonow Al, Sodzawicznyj K, Tichonowa SA i wsp. Pylca cwietocznaja (obnożka pczelinaja) w farmacii i medicinie. Charkow: Izd Originał; 2006. 2. Adamski R, Kodym A, Biegańska J. Analiza frakcji białkowej mleczka pszczelego oraz obnóża pyłkowego. Herba Pol 1978; 24:223-31. 3. Wachonina TW, Bodrowa RN. O charakteristikie pylcy. Pczełowodstwo 1979; Nr 2:27-8. 4. Wachonina TW, Bodrowa RN. O charakteristikie pylcy. Pczełowodstwo 1979; Nr 3:27-8. 5. Donadieu Y. Le pollen. Paris: Libraire Maloine S.A. Éditeur; 1983. 6. Szapiro DK, Bandjukowa WA, Szemietkow MF. Pylca rastenij – koncentrat biołogiczeski aktiwnych wieszczestw. Minsk: Nauka i Technika; 1985. 7. Dobrovoda I. Včelie produkty a zdravie. Bratislava: Priroda; 1986. 8. Zalewski W, Kosson R. Zawartość aminokwasów oraz białka w pierzdze i w obnóżach zebranych w kilku miejscowościach w Polsce. V Międzynar Symp Apiter. Zagadnienia wybrane. Kraków-Kamianna: Wyd Pol Zw Pszczel; 1986 s.167-70. 9. Syrocka K, Zalewski W. Zawartość azotu ogólnego oraz niektórych frakcji białek w obnóżach i w pierzdze. V Międzynar Symp Apiter. Zagadnienia wybrane. Kraków-Kamianna: Wyd Pol Zw Pszczel; 1986 s.152-6. 10. Alfanderi R. Właściwości pyłku pszczelego. Apipol – Inf Reg Zrzesz Pszczel 1986; Nr 3:17-8. 11. Poczinkowa P. Pczelnite produkti w medicinata. Sofia: Izd Bołg Akad Nauk; 1986. 12. Szemietkow MF, Szapiro DK, Danusewicz IK. Produkty pczełowodstwa i zdorowie czełowieka. Minsk: Uradżaj; 1987. 13. Iannuzzi J. Pollen: food for honey bee – and man? Am Bee J 1993; 133:557-63. 14. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Porównawcze badania składu obnóży pyłkowych z różnych krajów (Polski, Korei i Chin). XXXV Nauk Konf Pszczel. Puławy: 1998; s.76-7. 15. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Some properties of honeybee-collected pollen. Pszczeln Zesz Nauk 1998; 42, Nr 2:79-80. 16. Kalinina IG. Rol pylcy (obnóżki) w apiterapii. Mat III Zizdu Apiterapewt Ukrainy. Charkiw: Zołoti Storinki; 2006. s.315-22. 17. Almeida-Muradian LB, Pamplona LC, Coimbra S et al. Chemical composition and botanical evaluation of dried bee pollen pellets. J Food Comp Anal 2005; 18:105-11. 18. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Skład aminokwasowy pyłku kwiatowego z różnych gatunków roślin. XXXVI Międzynar Nauk Konf Pszczel. Puławy: 1999; s.100-1. 19. Szczęsna T. Protein content and amino acid composition of bee-collected pollen from selected botanical origins. J. Apicult Sci 2006; 50, Nr 2:81-9. 20. Szczęsna T. Protein content and amino acid composition of bee-collected pollen originating from Poland, South Korea and China. J Apicult Sci 2006; 50, Nr 2:91-9. 21. Zorja BP, Birjuk IA, Skripnikowa WW. Koliczestwiennoje opredelenje summy aminokisłot w pczelinoj obnożkie. Apiterapia i pczełowodstwo. Wilnjus: Alna Litera; 1993. 22. Mondal AK, Parui S, Mandal S. Analysis of the free amino acid content in pollen of nine Asteraceae species of known allergenic activity. Ann Agric Environ Med 1998; 5:17-20. 23. Jog SP, et al. Alkaline phytase from lily pollen: Investigation of biochemical properties. Arch Bioch Biophys 2005; 440:133-40. 24. Szczęsna T. Long-chain fatty acids composition of honeybee – collected pollen. J Apicult Sci 2006; 50, Nr 2:65-79. 25. Seppänen T, et al. An analytical study on fatty acids in pollen extract. Phytother Res 1989; 3:115-6. 26. Manning R. Fatty acids in pollen: a review of their importance for honey bees. Bee World 2001; 82, Nr 2:65-75. 27. Takatsuto S, Omote K, Kitsuwa T. Phytosterol composition of the pollen of buck wheat, Fagopyrum esculentum. Agric Biol Chem 1989; 53:2277-8. 28. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Chmielewski W. Aktualne wiadomości o obnóżach pyłkowych. Pszczelarstwo 1997; Nr 11: 5-7. 29. Szczęsna T. Study on the sugar composition of honeybee-collected pollen. J Apicult Sci 2007; 51, Nr1:15-21. 30. Bouveng HO. Polysaccharide in pollen. II. The xylogalacturonan from Mountain pine ( Pinus mugo Turra) pollen. Acta Chem Scand 1965; 19:953-63. 31. Brecker L, et al. Structural and immunological properties of arabinogalactan polysaccharides from pollen of timothy grass ( Phleum pratense L.). Carbohydr Res 2005; 340:657-63. 32. Kędzia B, i wsp. Ocena przeciwzapalnego działania propolisu i pyłku kwiatowego. XXXII Nauk Konf Pszczel. Puławy: 1999 s. 34-35. 33. Kędzia B, i wsp. Badania nad dekontaminacją mikrobiologiczną pyłku kwiatowego za pomocą energii jonizującej. XXXVII Nauk Konf Pszczel. Puławy: 2000. s. 51-2. 34. Campos MG, Webby RF, Markham KR et al. Age-induced diminution of free radical scavenging capacity in bee pollens and the contribution of constituent flavonoids. J Agric Food Chem 2003; 51:742-5. 35. Wei JX, et al. Studies on the chemical components of bee´s pollen from buckwheat ( Fagopyrum esculentum Moench). J Clin Mater Med 1990; 15:293-5. 36. Arraez-Roman D, et al. Identification of phenolic compounds from pollen extracts using capillary electrophoresis-electrospray time-offlight mass spectrometry. Anal Bioanal Chem 2007; 389:1909-17. 37. Ross SA, El Sohly MA, Sultana GNN et al. Flavonoid glycosides and cannabinoids from the pollen of Cannabis sativa L. Phytochem Anal 2005; 16:45-8. 38. Kołoczek H, i wsp. Ocena przydatności pyłku pszczelego jako komponentu do produkcji żywności i parafarmaceutyków. Projekt badawczy. Brzączowice: Zrzesz Pszczel Apipol; 2005. 39. Ohta S, et al. Antioxidant hydroxycinnamic acid derivatives isolated from Brazilian bee pollen. Nat Prod Res 2007; 21:726-32. 40. Boppre M, Colegate SM, Edgar JA. Pyrrolizidine alkaloids of Echium vulgare honey found in pure pollen. J Agric Food Chem 2005; 53:594-600. 41. Prakash AS, et al. Pyrrolizidine alkaloids in human diet. Mutat Res 1999; 443:53-67. 42. Jabłoński B. Surowce zbierane przez pszczoły. Pyłek kwiatowy. [W:] Prabucki B, red. Pszczelnictwo. Szczecin: Wyd Prom Albatros; 1998. s. 816-20. 43. Gekeler W. Pszczoły. Poradnik hodowcy. Warszawa: Wyd RM; 2007. s. 103-5. 44. Vivino AE, Palmer LS. The chemical composition and nutritional value of pollens collected by bees. Ind Eng Chem Anal Ed 1945; 17:129-36. 45. Szapiro DK, i wsp. O biołogiczeski aktiwnych wieszczestwach pylcy. Pczełowodstwo 1979; Nr 2:26-7. 46. Szczęsna T. Projekt międzynarodowej normy dla pyłku pszczelego. Pasieka 2004; Nr 4:49. 47. Czeczuga B. Zawartość karotenoidów w pyłku i w organizmach pszczół robotnic odwiedzających kwiaty różnych roślin. V Międzynar Symp Apiter. Zagadnienia wybrane. Kraków-Kamianna: Wyd Pol Zw Pszczel; 1986. s. 19-23. 48. Bornus L, red. Encyklopedia pszczelarska. Warszawa: PWRiL; 1989. s. 181-2. 49. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Obnóża pyłkowe źródłem witamin. Pszczelarstwo 1993; Nr 2, 5. 50. Szczęsna T. Concentration of selected elements in honeybee-collected pollen. J Apicult Sci 2007; 51, Nr 1:5-13. 51. Zalewski W, Szymaniuk J. Pierwiastki śladowe w obnóżach i w pierzdze zebranej w Polsce. V Międzynar Symp Apiter. Zagadnienia wybrane. Kraków-Kamianna: Wyd Pol Zw Pszczel; 1986. s. 171-4. 52. Zeng Z, Yan W. Producing specific high mineral content pollen. Am Bee J 2004; 44:520-1. 53. Zalewski W, Szymaniuk J. Zawartość pierwiastków śladowych w obnóżach i pierzdze. Pszczelarstwo 1985; Nr 10:3-5. 54. Bandjukowa WA, i wsp. Chimiczeskij sostaw i gipolipidemiczeskije swojstwa pylcy (obnóżki) jabłon. II Resp Konf Med Bot. Tezusy dokładow. Kiew: 1988. s 190-1. 55. Mowszowicz J. Pyłek kwiatowy roślin zielarskich. Wiad Ziel 1986; Nr 5:12-3. 56. Gałuszka H, Gwizdek E. Pyłek kwiatowy (obnóża pszczele) jako naturalne źródło biopierwiastków. V Międzynar Symp Apiter. Streszczenia referatów. Kraków: 1985. s. 32. 57. Zalewski W, Szymaniuk J. Pierwiastki śladowe w pyłku pszczelim i pierzdze Polski. V Międzynar Symp Apiter. Streszczenia referatów. Kraków: 1985. s.32. 58. Trzybiński S. Pyłek i jego skład. Pszczel Pol 2005; Nr 12:18-9. 59. Rybak-Chmielewska H. Produkty pszczele. Pyłek kwiatowy (obnóża). W: Prabucki B, red. Pszczelnictwo. Szczecin: Wyd Prom Albatros: 1998. s. 583-8. 60. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Chmielewski W. Pyłek kwiatowy (obnóża) – naturalna odżywka i surowiec farmaceutyczny. Puławy: Wyd Oddz Pszczel ISK; 1999. 61. Szczęsna T, Rybak-Chmielewska H. Pyłek kwiatowy (obnóża) – niektóre aspekty jego zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Puławy: Wyd Oddz Pszczel ISK; 2000.
otrzymano/received: 2007-01-21
zaakceptowano/accepted: 2008-02-15
Adres/address:
*Bogdan Kędzia
Instytut Roślin i Przetworów Zielarskich
ul. Libelta 27, 61-707 Poznań
tel. (061) 665-95-40, fax: 665-95-51
e-mail: bognao@o2.pl