W kolejnym numerze „Postępów Nauk Medycznych” przedstawiamy prace nt. najbardziej istotnych zagadnień, którymi zajmują się lekarze pracujący w oddziałach intensywnej terapii. Zakażenia u chorych przebywających w tych oddziałach stanowią bezpośredni powód hospitalizacji (np. w przebiegu sepsy). W kolejnych pracach autorzy omawiają różne obrazy kliniczne zespołów chorobowych często wikłanych zakażeniami układu oddechowego, ale również sposoby monitorowania tych zakażeń, jak i propozycje ich leczenia.

Bardzo ciekawe aspekty porusza dr Ewa Miller w swojej pracy na temat monitorowania czynności surfaktantu w różnych jednostkach chorobowych. Szereg badań wskazuje, iż niezależnie od pierwotnej etiologii zaburzenia surfaktantu są jednym z czynników rozwoju zaburzeń funkcji płuc związanych z ostrym uszkodzeniem płuc. Praca ta zwraca uwagę na możliwości wykorzystania oceny czynności surfaktantu w monitorowaniu uszkodzeń układu oddechowego.

Kolejne prace zwracają uwagę na wpływ oparzeń na układ oddechowy. Ciężkie oparzenie jest chorobą ogólnoustrojową. Skutki jego nie ograniczają się tylko do skóry i przylegających tkanek, ale objawiają się zmianami morfologicznymi i czynnościowymi wielu narządów wewnętrznych, takich jak: wątroba, nerki, płuca, przewód pokarmowy, ośrodkowy układ nerwowy. Oparzeniom ulega coraz więcej osób, dotyczy to zarówno Polski, jak i całego świata. Ryzyko uszkodzenia układu oddechowego jest coraz większe. Powszechne stosowanie w produkcji przemysłowej plastików, z których wyrabiane są przedmioty codziennego użycia, jak również sprzęt domowy stwarza podczas pożaru coraz większe niebezpieczeństwo uszkodzenia układu oddechowego. Wszystkie one działają bardzo agresywnie na błonę śluzową dróg oddechowych, ponadto posiadając właściwości znieczulające drogi oddechowe przyczynią się do głębszej penetracji fali termicznej. Oparzenia wówczas obejmują nie tylko górne odcinki dróg oddechowych, ale również obwodowe – oskrzela segmentarne, subsegmentarne jak również oskrzeliki oddechowe i pęcherzyki płucne. Bezpośrednio po oparzeniu dochodzi do zaburzeń w wentylacji, jak również oksygenacji. Te wczesne uszkodzenie układu oddechowego wiąże się z inhalacją dymu powstałego podczas pożaru. Towarzyszy temu inhalacja tlenku węgla, urazu obszaru położonego powyżej głośni z następowym obrzękiem, uszkodzeniu dróg oddechowych położonych w obrębie klatki piersiowej, a w przypadku oparzeń samej klatki piersiowej pogorszeniu jej podatności.

Drugą grupą chorych bardzo ciężką do prowadzenia są ci, u których występują zaburzenia układu krzepnięcia. U ciężko chorych we wstrząsie bardzo często dochodzi do zaburzeń krzepnięcia oraz niewydolności oddechowej z powodu niedodmy i zmian w funkcjonowaniu surfaktantu i tym zagadnieniom poświęcone są pozostałe prace.

Prof. dr hab. med. Jacek Jastrzębski

Prof. dr hab. med. Michał Pirożyński