Oddany do rąk czytelników zeszyt „Postępów Nauk Medycznych” dotyczący chirurgicznego leczenia otyłości ujmuje kompleksowo aktualny stan wiedzy w tym zakresie. Prace opracowane są przez specjalistów zajmujących się w praktyce klinicznej tą problematyką. Prezentują własne doświadczenia w tym zakresie oraz przedstawiają osiągnięcia innych autorów w oparciu o bogate najnowsze piśmiennictwo. Tego typu opracowanie obejmujące epidemiologię i leczenie zachowawcze otyłości, wskazania do leczenia operacyjnego, techniki operacyjne i instrumentarium niezbędne do przeprowadzenia operacji bariatrycznych, a także wyniki leczenia operacyjnego, powikłania i operacje rewizyjne, jest pierwszym w Polsce kompleksowym ujęciem problemu przedstawionego w zawartym numerze. Wzrost liczby osób otyłych, brak skutecznego leczenia zachowawczego jest powodem rozwoju technik operacyjnych skutecznych zarówno w trwałym ubytku masy ciała, jak i chorób towarzyszących otyłości. Stąd konieczność zaznajamiania szerokiego grona czytelników „Postępów Nauk Medycznych” z tą problematyką. Jest to bardzo ważny aspekt dla lekarzy rodzinnych, specjalistów niezabiegowych i chirurgów. Stan wiedzy środowiska medycznego w tej dziedzinie jest niezadowalający. Konieczne jest uświadomienie środowisku medycznemu jak groźną patologią dla zdrowia jest otyłość, a otyłość patologiczna w szczególności. Uznanie przez WHO w roku 1998 otyłości za epidemię XXI wieku świadczy o wadze problemu. Wdrażane programy profilaktyczne – światowy, europejski i krajowy przyniosą efekt dopiero za kilka, kilkadziesiąt lat. O skali problemu świadczy fakt, że obecnie liczba osób otyłych na świecie jest większa od liczby osób niedożywionych.

Dane te wykazują konieczność rozwoju i wdrażania technik chirurgicznych w leczeniu otyłości olbrzymiej. Postęp techniczny, wprowadzenie nowych technologii i sprzętu wpłynął na znaczne zmniejszenie urazu operacyjnego. Obecnie wszystkie operacje chirurgicznego leczenia otyłości można wykonać w technice laparoskopowej, co znacznie zmniejszyło uraz operacyjny, a także odsetek powikłań oraz poprawiło jakość życia tych chorych w okresie pooperacyjnym. Operacyjne leczenie otyłości wpłynęło zdecydowanie na ustępowanie cukrzycy typu 2, u osób nie będących otyłymi. Na Kongresie European Assotiation for Endoscopic Surgery w czerwcu 2009 r. w Pradze prof. Gagner przedstawił aktualne osiągnięcia w tej dziedzinie. O wadze problemu świadczą liczne kongresy i zjazdy światowe, kontynentalne i krajowe poświęcone tej dziedzinie.

W Polsce problem otyłości nabiera coraz większego znaczenia. Obecnie liczba osób, których BMI jest większy od 40. przekroczyła 250 000. Osoby te wymagają leczenia chirurgicznego, ponieważ leczenie zachowawcze jest u nich nieskuteczne. W Polsce obecnie liczba operacji bariatrycznych w roku wynosi około 1000, a potrzeby są kilkakrotnie większe. Konieczność rozwijania i upowszechniania chirurgii bariatrycznej jest niezbędna. Wynik leczenia chirurgicznego to nie tylko utrata masy ciała, to przede wszystkim ustępowanie chorób towarzyszących: cukrzycy, układu krążenia, zespołu metabolicznego i innych, a przede wszystkim poprawa jakości życia tych osób. Leczenie chirurgiczne otyłości przynosi wynik zdrowotny, a także wynik ekonomiczny w perspektywie rozwoju. Wyliczono, że koszt leczenia operacyjnego chorego z otyłością patologiczną zwraca się po 2 latach w wyniku zmniejszenia kosztów leczenia chorób towarzyszących. Zrozumienie tej problematyki jest ważne dla pracowników medycznych, a przede wszystkim przez organy polityczne i administracyjne odpowiedzialne za pracę służby zdrowia. Obecnie w jednorodnych grupach pacjentów NFZ uwzględnione są tylko 2 procedury (założenie przewiązki na żołądek i pionowa plastyka żołądka) chirurgicznego leczenia otyłości. Konieczne jest wprowadzenie oddzielnej grupy pt. Chirurgiczne leczenie otyłości, albo ogólnie leczenie otyłości i wprowadzenie tam wszystkich sposobów leczenia i wycenianie każdej procedury oddzielnie. Można to zrobić bardzo precyzyjnie ponieważ procedury są dokładnie opisane i opisane są środki techniczne niezbędne do ich wykonania. Obecnie procedury chirurgiczne leczenia otyłości są niedoszacowane i jest to kolejna przyczyna braku rozwoju tych technik operacyjnych. Otyłość jest epidemią XXI wieku i na miarę epidemii należy podjąć działania, aby jej przeciwdziałać.

Prof. dr hab. med. Edward Stanowski