Chirurgiczne leczenie otyłości jest współcześnie jedyną skuteczną metodą leczenia chorych z otyłością i chorobami będącymi jej następstwem lub powikłaniami. Na przestrzeni wielu lat wykazały to wyniki licznych badań. Wśród nich należy wymienić przede wszystkim badanie, w którym stwierdzono dwukrotnie rzadsze hospitalizacje i dziesięciokrotnie mniejsze ryzyko zgonu w pięcioletniej obserwacji w grupie chorych poddanych leczeniu operacyjnemu otyłości względem pozostałej populacji chorujących na otyłość (1). Z kolei badanie, które objęło grupę blisko 20 000 chorych obserwowanych średnio przez ponad siedem lat wykazało o 40% wyższe ryzyko zgonu w grupie osób niepoddanych leczeniu operacyjnemu względem leczonych metodą wyłączenia żołądkowego (2). Powyższe ryzyko dotyczyło zgonów spowodowanych zarówno chorobą wieńcową serca, jak i cukrzycą, a także, co szczególnie interesujące nowotworami. Z kolei wyniki badania SOS (Swedish Obese Subjects) opublikowane w roku 2007 wykazały, że ryzyko zgonu po 10-letniej obserwacji w grupie chorych poddanych leczeniu zachowawczemu otyłości było blisko 1,5 razy większe względem grupy poddanej leczeniu operacyjnemu (3). Te korzystne zjawiska są w oczywisty sposób wynikiem nie samego spadku masy ciała, ale ustępowania licznych patologii będących wynikiem otyłości, takich jak: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej i wiele innych. Ustępowanie patologii towarzyszących otyłości olbrzymiej w wyniku jej operacyjnego leczenia zostało także wykazane w badaniach przeprowadzonych w naszym kraju (4). To uzasadnia konieczność leczenia operacyjnego chorych z otyłością olbrzymią. W przeciwnym razie, co wykazały przedstawione powyżej badania, narażamy chorych na wystąpienie powikłań otyłości i przedwczesny zgon.

W Polsce około 300 tysięcy osób wykazuje BMI powyżej 40, a ponad 1,5 miliona powyżej 35. U większości z tych chorych stwierdza się nadciśnienie tętnicze, u 72% podwyższone stężenie cholesterolu, natomiast na cukrzycę choruje od 20 do 23% (5, 6).

Często jako argument przeciw chirurgicznemu leczeniu otyłości przedstawia się wysokie koszty leczenia chorych. W Stanach Zjednoczonych Ameryki Pónocnej i Europie Zachodniej wahają się one od 7 do 30 tysięcy odpowiednio euro lub dolarów. W naszym kraju ich określenie jest nadal bardzo trudne. Wstępne wyliczenia obejmujące jedynie leki, środki techniczne, badania niezbędne do bezpiecznego przeprowadzenia operacji wskazują na kwotę pomiędzy dziesięć a piętnaście tysięcy złotych w zależności od zastosowanej techniki i kursu walut (7). Niemniej, liczne choroby towarzyszące, konieczność zaangażowania wysokospecjalistycznej opieki medycznej, pomocy socjalnej, niemożność podjęcia czy też kontynuowania pracy wiążą się ze znacznymi obciążeniami finansowymi nie tylko dla samego chorego, ale także dla systemu opieki zdrowotnej (8). Wszystkie dodatkowe schorzenia, znaczne upośledzenie sprawności fizycznej, a także problemy socjalne, społeczne i ekonomiczne prowadzą do skrócenia spodziewanego okresu życia osób otyłych od 10 do 15 lat w porównaniu z osobami o prawidłowej masie ciała. Jakość życia tych chorych jest znacznie obniżona (9). Szkoda, że decydenci tak ze strony Ministerstwa Zdrowia, jak i Narodowego Funduszu Zdrowia nie mogą dojrzeć wagi tego problemu. Właściwa wycena procedur chirurgicznego leczenia otyłości, zwiększy liczbę osób operowanych, u których redukcja masy ciała spowoduje zmniejszenie liczby chorych na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze i inne choroby wywołane otyłością. Zmniejszy to znacznie wydatki na refundację leków. Szacuje się, że w Stanach Zjednoczonych otyłość jest przyczyną przedwczesnej śmierci 300 000 ludzi rocznie (10). Oznacza to dodatkowe wydanie miliardów dolarów na bezpośrednie koszty związane z leczeniem chorób wywoływanych przez otyłość, co stanowi około 5,7% ogółu wydatków przeznaczonych na zdrowie. Straty liczone w miliardach dolarów wynikają także ze spadku aktywności zawodowej związanej z chorobą (11, 12).

Wszystkie przytoczone fakty powodują, że leczenie operacyjne otyłości jest uzasadnione także pod względem ekonomicznym (13). Warto o tym pamiętać także w naszej skomplikowanej rzeczywistości. Mając na uwadze powyższe argumenty oraz brak zrozumienia, że na obecnym etapie chirurgiczne leczenie otyłości jest jedyną skuteczną metodą, obniżającą trwale nadmierną masę ciała pragniemy zwrócić uwagę czytelników na te zagadnienia. Naszym zamiarem jest przybliżenie zagadnień chirurgicznego leczenia otyłości, jego zalet, ale i problemów interdyscyplinarnych związanych z tą chorobą.