W obecnym numerze Suplementu „Postępów Nauk Medycznych” przedstawiono 2 prace oryginalne i szereg prac poglądowych dotyczących zagadnień związanych z problemami medycyny klinicznej oraz naukami podstawowymi.

Dwa artykuły oryginalne pochodzą z Katedry i Kliniki Hematologii i Transplantologii Szpiku Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

W pierwszej pracy autorzy przedstawili ocenę skuteczności i bezpieczeństwa trzeciego autologicznego przeszczepienia komórek macierzystych (AHCST) u 4 chorych z nawrotowym chemiowrażliwym szpiczakiem mnogim. Według autorów pracy tego typu postępowanie terapeutyczne wydaje się być zabiegiem bezpiecznym, jednakże w chwili obecnej mała liczba analizowanych przypadków nie pozwala na jednoznaczną ocenę odległych wyników tej metody leczenia.

Druga praca oryginalna dotyczy stosowania plerixaforu – antagonisty receptora chemokiny 4 (CXCR4) do mobilizacji obwodowych komórek macierzystych u pacjentów z chłoniakami i szpiczakiem mnogim. Badaniem objęto 21 osób leczonych w ciągu ostatnich 2 lat. Zdaniem autorów na podstawie analizy przeprowadzonych wyników plerixafor jest skutecznym lekiem do uzyskania prawidłowej mobilizacji komórek macierzystych. Lek ten powinien być stosowany w grupie pacjentów, u których zastosowanie standardowej chemioterapii zakończyło się niepowodzeniem mobilizacji obwodowych komórek macierzystych.

Kolejnym interesującym zagadnieniem prezentowanym w niniejszym numerze jest artykuł dotyczący roli układu odpornościowego w mikrośrodowisku nowotworów. Autorka tej pracy przedstawia mechanizmy działania przeciw- i pronowotworowego komórek układu immunologicznego. Omówiono w sposób szczegółowy znaczenie poszczególnych populacji komórek układu immunologicznego w początkowym okresie rozwoju procesu nowotworowego, jak również w mechanizmach mających wpływ na angiogenezę i powstawanie przerzutów odległych. Autorka podkreśla istotne znaczenie makrofagów w mechanizmach nowotworzenia, przedstawiając ich działanie przeciwnowotworowe (makrofagi typu M1), jak i pronowotworowe (makrofagi typu M2). Podkreśla też wpływ molekuł adhezyjnych i cytokin, które wytwarzane są przez komórki układu immunologicznego i ich znaczenie w karcinogenezie.

W kolejnej pracy pochodzącej z Kliniki Neurologii II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i Zakładu Fizjologii Klinicznej CMKP przedstawiono współczesne poglądy na patogenezę stwardnienia rozsianego. Autorzy przedstawiają znaczenie układu immunologicznego w rozwoju tej choroby. Omówiono także zalety i wady leczenia stwardnienia rozsianego natulizumabem – monoklonalnym przeciwciałem przeciwko integrynie VLA4. Stwardnienie rozsiane jest chorobą o niejasnej etiologii, w związku z tym poszukuje się zarówno czynników genetycznych, jak i środowiskowych mogących mieć wpływ na rozwój tego schorzenia. Od pewnego czasu podkreśla się potencjalną rolę niedoboru witaminy D3 na ryzyko wystąpienia stwardnienia rozsianego, co zostało przez autorów publikacji szczegółowo przedstawione. Kontrowersyjnym zagadnieniem w rozwoju stwardnienia rozsianego, omówionym szczegółowo w artykule, jest koncepcja niewydolności mózgowo-rdzeniowych naczyń żylnych w rozwoju SM sformułowana przez Zamboniego.

Kolejne dwie publikacje pochodzą z Kliniki Chirurgii Naczyniowej i Angiologii CMKP. W pierwszym artykule autorzy omawiają poglądy na patomechanizm i leczenie owrzodzeń żylnych podudzi oraz przedstawiają postępy, jakie dokonały się w tej dziedzinie. Podkreślono rolę nadciśnienia żylnego, zastoju w krążeniu żylnym i reakcji zapalnej na powstanie żylnego zapalenia skóry i owrzodzeń żylnych. Przedstawiono też problemy diagnostyczne związane z tym schorzeniem. Istotną częścią publikacji jest omówienie metod operacyjnych i leczenia zachowawczego. Podsumowaniem artykułu jest stwierdzenie, że w chwili obecnej najbardziej aktualnym problemem klinicznym jest zapobieganie nawrotom owrzodzeń.

W drugim artykule autorzy skoncentrowali się na problemie oceny zaburzeń ukrwienia u pacjentów z przewlekłym miażdżycowym niedokrwieniem kończyn dolnych. Omówiono istniejące metody diagnostyczne przedstawiając poza ich zaletami także istotne ich ograniczenia. Metody te nie pozwalają bowiem na obiektywną ocenę stopnia utlenowania tkanek. Zdaniem autorów taką metodą mogłaby być w przyszłości analiza wykonywana za pomocą spektrometrii bliskiej podczerwieni.

Autorzy z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przedstawiają kontrowersje dotyczące roli estrogenów w patogenezie skoliozy idiopatycznej. Autorzy na podstawie aktualnego piśmiennictwa wskazują, że im wcześniejszy wiek wystąpienia pierwszej miesiączki, tym mniejsze ryzyko progresji skoliozy w okresie dojrzewania. Autorzy omawiają także mechanizmy komórkowe i molekularne związane z wpływem estrogenów na układ kostny, jak również interakcje estrogenów z kalmoduliną, melatoniną i hormonem wzrostu w odniesieniu do rozwoju tkanki kostnej.

Przedstawione w bieżącym numerze „Postępów Nauk Medycznych” artykuły dotyczą szerokiego zakresu problemów klinicznych. Autorzy wszystkich artykułów przedstawiają problemy w sposób zwięzły, logiczny, opierając się na najnowszych doniesieniach. Mam nadzieję, że prezentowane publikacje będą przydatne w Państwa codziennej pracy.