© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 2, s. 137-140
Maciej Makowski, Daniel Kowalski, Rafał Kamiński, Cezary Walczyński, Bogumił Leszczyński, Andrzej Suwara, Waldemar Rylski, *Stanisław Pomianowski
Zastosowanie gwoździ śródszpikowych w leczeniu złamań i stawów rzekomych kości ramiennej
Intramedullary fixation of humeral fractures and non-unions of humerus
Klinika Chirurgii Urazowej Narządu Ruchu i Ortopedii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. prof. A. Grucy w Otwocku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Stanisław Pomianowski
Streszczenie
Złamania kości ramiennej są trudnym, pod względem terapeutycznym, problemem. Przez wiele lat leczone były w sposób zachowawczy, a pierwsze próby leczenia operacyjnego z użyciem zespoleń płytkowych kończyły się najczęściej powstawaniem stawów rzekomych. Powstanie technik zespolenia śródszpikowego, pozwoliło na skuteczniejsze leczenie złamań kości ramiennych. Dało również szansę na jego zastosowanie w leczeniu stawów rzekomych kości ramiennej. Technika ta pozwala obecnie skutecznie leczyć praktycznie wszystkie złamania kości ramiennej. Jest to sposób, który dla pacjenta okazuje się być znacznie mniej uciążliwy, niż metody zachowawcze. Technika ta pozwala na wykonywanie ruchów w pełnym zakresie niemalże od następnego dnia po zabiegu operacyjnym, a tym samym daje pacjentowi szansę na wcześniejsze rozpoczęcie rehabilitacji i szybszy powrót do pełnej aktywności fizycznej. Pozwala równocześnie na zaopatrzenie złamań wieloodłamowych i wielopoziomowych, dając znacznie mniejszą liczbę powikłań braku zrostu lub złego zrostu w porównaniu z klasycznymi metodami płytowymi. Zastosowanie nowoczensych materiałów oraz technik produkcyjnych pozwolił na zastosowanie technik śródszpikowych nie tylko w złamaniach trzonów, lecz także w wieloodłamowych złamaniach końca bliższego kości ramiennej. W artykule przedstawiono wskazania do zastosowania techniki śródszpikowej. Przedstawimy również przykłady przypadków klinicznych zaopatrywanych tą metodą w naszej Klinice. Rozważymy rownież powikłania występujące po gwoździowaniu śródszpikowym kości ramiennej.
Słowa kluczowe: zespolenie śródszpikowe, kość ramienna, gwóźdź śródszpikowy, złamanie, staw rzekomy
Summary
Humeral fractures are considered as a difficult clinical problem. Such fractures had been treated non-operatively for many years and early trials with plate fixation were often followed by non-union. The creation of intramedullary nailing, has successfully contributed to the treatment of humeral fractures. It was also quickly and successfully employed in treatment of humeral non-unions. This technique allows for fixation of almost all types of humeral fractures. The intramedullary nailing is more "patient friendly”, than classical, conservative methods. Intramedullary nailing allows a full range of motion, starting the next day post surgery. It gives the opportunity for faster employment of physical therapy and quicker restoration of previous physical activity. Additionally, it gives the opportunity for treatment of multifragment or multilevel fractures with lower frequency of non-unions or malunions as compared to the plate fixation. Introduction of novel materials and methods allowed for application of intramedullary nailing not only for humeral shaft fractures but also fractures of proximal humerus. In our article we review indications for intramedullary nail fixation. We will weigh methods of treatment for humeral fractures and present clinical vignettes. We also discuss complications after intramedullary nailing of humerus.
Key words: intramedullary nailing, humerus, intramedullary nail, fracture, non-union
Wstęp
Większość złamań kości ramiennej może być leczona zachowawczo, co prowadzi w krótkim czasie do zrostu kostnego i rzadko jest powikłana (1, 2). Jednak coraz częściej stosujemy leczenie operacyjne, co spowodowane jest rozwojem i postępem technik operacyjnych, coraz to doskonalszymi zespoleniami śródszpikowymi, jak również oczekiwaniami chorych i względami ekonomicznymi (3).
Leczenie operacyjne – wskazania
Wskazania do leczenia operacyjnego w złamaniach trzonu kości ramiennej są następujące (4):
• złamania powikłane,
• niemożność uzyskania bądź utrzymania styku odłamów metodami nieoperacyjnymi,
• złamania wielomiejscowe (urazy wielonarządowe),
• złamania patologiczne,
• złamania w niektórych schorzeniach ogólnych, np. padaczka.
Coraz częstsze stosowanie zespoleń śródszpikowych spowodowane jest:
• rozwojem technik operacyjnych – obecnie stosowane zespolenia śródszpikowe zapewniają lepszą stabilizację złamań;
• wzrostem częstości występowania złamań, w tym złamań i urazów wielomiejscowych oraz złamań patologicznych;
• starzeniem się społeczeństwa – brak współpracy i zła tolerancja leczenia czynnościowego i zachowawczego przez osoby w wieku starczym, otyłe;
• presją ze strony chorych w kierunku leczenia bardziej komfortowego, mniej uciążliwego;
• bilansem finansowym hospitalizacji – leczenie operacyjne skraca czas pobytu w szpitalu, zmniejsza ilość wizyt kontrolnych, nie są konieczne tak często jak w przypadku leczenia np. w opatrunku gipsowym wiszącym typu Caldwella.
Warunkami zastosowania zespolenia śródszpikowego są:
• złamania obejmujące trzon 2 cm poniżej szyjki chirurgicznej i 2 cm powyżej dołu wyrostka łokciowego,
• wszystkie złamania trzonu wg klasyfikacji AO: A1-A3, B1-B3, C1-C3.
Technika operacyjna
Używając do zespolenia gwoździa „antegrade”, czyli gwoździa wprowadzanego od końca bliższego kości ramiennej (ryc. 1) do zabiegu operacyjnego chory znajduje się w pozycji półsiedzącej. Stosując gwóźdź „retrograde” – wprowadzany powyżej dołu wyrostka łokciowego (ryc. 2), chorego układamy na brzuchu z ręką ułożoną na podpórce (3).
Wprowadzenie gwoździa śródszpikowego do kości ramiennej metodą klasyczną od końca bliższego kości (pomiędzy guzkami kości ramiennej)
Ryc. 1. Wprowadzenie gwoździa śródszpikowego do kości ramiennej metodą klasyczną od końca bliższego kości (pomiędzy guzkami kości ramiennej).
Wprowadzenie gwoździa śródszpikowego do kości ramiennej metodą odwrotną od końca dalszego kości (dołu wyrostka łokciowego)
Ryc. 2. Wprowadzenie gwoździa śródszpikowego do kości ramiennej metodą odwrotną od końca dalszego kości (dołu wyrostka łokciowego).
W naszej Klinice rzadko stosujemy gwoździe „retrograde” z powodu zbyt dużej średnicy gwoździ. Gwóźdź ryglujemy w części dystalnej i proksymalnej, jamę szpikową rozwiercamy 0,5 mm powyżej średnicy gwoździa, a w przypadku złamań patologicznych rozwiercamy tylko część bliższą kości ramiennej (5, 6). W przypadku, kiedy nie możemy nastawić złamania z powodu interpozycji tkanek miękkich otwieramy ramię na wysokości złamania, nastawiamy je i stabilizujemy np. pętlą drucianą.
Przypadki kliniczne
W naszej Klinice rocznie hospitalizujemy około 40 chorych ze złamaniami trzonu kości ramiennej. W zespoleniach dominującą metodą jest gwóźdź śródszpikowy. Zespolenia płytowe są zarezerwowane niemal wyłącznie dla złamań obejmujących nasady, bądź przynasady. W zespoleniach używamy techniki „antegrade”. Sporadycznie wprowadzamy gwóźdź techiką wsteczną. Zdarza nam się jej używać głównie u pacjentów z procesem nowotworowym. W tym przypadku najczęściej wykonujemy zespolenie paliatywne z użyciem tytanowych prętów elastycznych. Tej techniki używamy również w przypadku złamań dystalnych części trzonu. Praktycznie zawsze wykonujemy ryglowanie proksymalne i dystalne.
Na rycinie 3 przedstawiono przykład kobiety, lat 56, która doznała złamania kości ramiennej lewej w wypadku komunikacyjnym (A). Zaopatrzona gwoździem śródszpikowym w 2. dobie po urazie (B). Zrost uzyskano w 18 tyg. po zabiegu operacyjnym (C).
Zespolenie spiralnego złamania trzonu kości ramiennej gwoździem śródszpikowym
Ryc. 3. Zespolenie spiralnego złamania trzonu kości ramiennej gwoździem śródszipkowym.
Na rycinie 4 przedstawiono przykład 46-letniego mężczyzny. Złamanie poprzeczne, które powstało w wyniku urazu bezpośredniego (A). Zabieg operacyjny wykonano w 7. dobie po nieudanej próbie leczenia zachowawczego w opatrunku gipsowym Caldwella (B). Zrost kostny uzyskano w 30. tygodniu od operacji (C).
Zespolenie poprzecznego złamania trzonu kości ramiennej gwoździem śródszpikowym
Ryc. 4. Zespolenie poprzecznego złamania trzonu kości ramiennej gwoździem śródszpikowym.
Powikłania
Powikłania w przypadku zastosownia gwoździa śródszpikowego w leczeniu złamań kości ramiennej obejmują:
• Zaburzenia ruchu w stawie ramiennym: najczęściej przyczyną są wynikające z techniki operacyjnej uszkodzenia pierścienia rotatorów oraz fakt, iż nawet minimalnie wystający z głowy kości ramiennej gwóźdź będzie pozostawał w konflikcie z wyrostkiem barkowym (7).
• Brak zrostu lub zrost nieprawidłowy (8).
• Infekcje (9).
• Praksja lub porażenie nerwu promieniowgo, związane z nastawianiem złamania na zamknięto (9, 10).
Wątpliwości
Rozwój techniki gwoździowania śródszpikowego pozwolił na zaprojektownie i zastosowanie w praktyce klinicznej zespoleń śródszpikowych do złamań obejmujących bliższy koniec kości ramiennej. Dostępnych jest kilka rodzaji gwoździ śródszpikowych, przeznaczonych do leczenia tego typu złamań: Targon, Telegraph, Polarus. Zastosowanie zespolenia śródszpikowego w tego typu złamaniach wydaje się być równoważne zespoleniu płytą ze śrubami blokowanymi kątowo (11, 12).
Podsumowanie
• Podsumowując, można stwierdzić, iż zespolenie złamań trzonu kości ramiennej metodą śródszpikową można z powodzeniem polecić do stosowania w złamaniach kości ramiennej.
• Jest to zabieg mało traumatyczny, a tym samym towarzyszy mu mała utrata krwi. Co ważne, nie dochodzi do otwarcia okolicy złamania, co, w przeciwieństwie do zespoleń płytowych, znacznie zwiększa szansę na prawidłowy zrost kostny.
• Bardzo ważnym aspektem jest też skrócony czas hospitalizacji i idące za tym zmniejszenie kosztów leczenia.
• Zespolenie śródszpikowe pozwala na bardzo szybkie rozpoczęcie usprawniania, jest zdecydowanie mniej uciążliwe dla pacjenta i daje szansę na szybki powrót do dotychczasowej aktywności fizycznej i zawodowej.
Piśmiennictwo
1. Campbel"s operative orthopedics. Red.: Canale S., Mosby, St. Louis 2003.
2. Habernek H, Orthner E: A locking nail for fractures of the humerus. J Bone Joint Surg Br 1998; 80: 557.
3. Slongo TF: Ante – and retrograde intramedullary nailing of humerus fractures. Oper Orthop Traumatol 2008; 20: 373-86. German.
4. Gaździk T (red.): Gwoździowanie śródszpikowe. Alfa-Medica Press 2000.
5. Gaździk T (red.): Zespolenia śródszpikowe. Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2006.
6. Sarahrudi K, Wolf H, Funovies P et al.: Surgical treatment of pathological fractures of the shaft of the humerus. J Trauma 2009; 66: 789-94.
7. Changulani M, Jain UK, Keswani T: Comparison of the use of the humerus intramedullary nail and dynamic compression plate for the management of diaphyseal fractures of the humerus. A randomised controlled study. Int Orthop 2007; 31: 391-5.
8. Flinkkilä T, Ristiniemi J, Hämäläinen M: Nonunion after intramedullary nailing of humeral shaft fractures. J Trauma 2001; 50: 540-4.
9. Rommens PM, Kuechle R, Bord T et al.: Humeral nailing revisited. Injury. 2008; 39: 1319-28.
10. Huerta Lazcarro J, Luna Pizarro D: A comparision of the prevalence of radial nerve lesion after fixation of humeral shaft fractures with dynamic compression plate versus intramedullary nailing. Acta Ortop Mex 2008; 22: 287-91. Spanish.
11. Putti AB, Uppin RB, Putti BB: Locked intramedullary nailing versus dynamic compression plating for humeral shaft fractures. J Orthop Surg (Hong Kong) 2009; 17: 139-41.
12. Gradl G, Dietze A, Kääb M et al.: Is locking nailing of humeral head fractures superior to locking plate fixation? Clin Orthop Relat Res 2009; 467: 2986-93.

otrzymano/received: 2009-12-08
zaakceptowano/accepted: 2010-01-06

Adres/address:
*Stanisław Pomianowski
Klinika Chirurgii Urazowej Narządu Ruchu i Ortopedii CMKP w Otwocku
ul. Konarskiego 13, 05-400 Otwock
tel.: +48 (22) 788-56-75
e-mail: spom@spskgruca.pl
Wydawca:
Patronat:

Proszę kliknąć w wybraną okładkę aby przejść na stronę czasopisma

New Medicine

Postępy Fitoterapii

Medycyna Rodzinna



Nowa Pediatria



Nowa Medycyna



Nowa Stomatologia

Copyright © Wydawnictwo Medyczne Borgis 2006-2024
Chcesz być na bieżąco? Polub nas na Facebooku: strona Wydawnictwa na Facebooku