© Borgis - Postępy Nauk Medycznych 2, s. 108-113
Prof. dr med. Stefan Malawski
Życiorys prof. dra hab. med. Adama Grucy (1893-1983)
Streszczenie
Słowa kluczowe:
Summary
Key words:
Życiorys prof. dra hab. med. Adama Grucy (1893-1983)
Adam Gruca urodził się 3 grudnia 1893 roku we wsi Majdan Sieniawski powiatu jarosławskiego, dystryktu lwowskiego w chłopskiej rodzinie.
Maturę zdaje w 1913 roku przed Komisją Egzaminacyjną w Jarosławiu i jesienią tego roku rozpoczyna studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego.
Tok studiów przerywa wybuch I Wojny Światowej. W dniu 01 lipca 1914 roku zostaje zmobilizowany do armii austriackiej w stopniu podchorążego. Z dniem tym rozpoczyna się wieloletni wojenny rozdział jego życia. Działa na różnych frontach od wschodniego po włoski.
W dniu 1 maja 1916 roku uzyskuje stopień oficerski. W armii austriackiej służy do 31 października 1918 roku, do czasu rozpadu cesarstwa austriackiego.
W dniu 6 listopada 1918 roku wstępuje ochotniczo do powstającej armii polskiej i w stopniu podporucznika zostaje przydzielony do 6. pułku ułanów, a następnie do Szpitala Wojskowego we Lwowie oraz do 34. pułku piechoty, gdzie 20 grudnia 1920 roku zostaje zdemobilizowany.
Wraca na Uniwersytet, by dokończyć przerwane studia lekarskie. Dyplom lekarza uzyskuje 24 czerwca 1922 roku.
Przeszło pięcioletni okres służby sanitarnej w wojsku pozwolił młodemu medykowi na zdobycie dużego zakresu praktycznej wiedzy chirurgicznej i doświadczenia lekarskiego.
Jeszcze przed uzyskaniem dyplomu podejmuje pracę jako młodszy asystent w Klinice Chirurgicznej kierowanej przez prof. Hilarego Schramma. Na tym stanowisku pracuje od 27 października 1921 roku do 30 września 1924 roku. Następnie awansuje na stanowisko starszego asystenta, które piastuje do lutego 1931 roku.
Nauczyciel Adama Grucy prof. Hilary Schramm, uczeń Billrotha, asystent Mikulicza, wychowawca dużego grona chirurgów polskich, takich jak profesorowie Stanisław Laskownicki, Władysław Dobrzański, Henryk Hilarowicz, doc. Eugeniusz Waygel, doktorzy Zygmunt Pohorecki, Ryszard Rudziński, Alfred Janik, Józef Garbień i wielu innych, już od pierwszych lat pracy przewidywał go jako przyszłego ortopedę.
Była to w tym okresie nowa specjalność coraz bardziej wyłaniająca się z chirurgii ogólnej, którą sam uwielbiał, ale rozległy zakres obowiązków nie pozwalał poświęcić się jej bez reszty.
Po wyczerpaniu własnego repertuaru wiedzy i techniki ortopedycznej, prof. H. Schramm skierował swego asystenta na studia zagraniczne do czołowych wówczas ośrodków ortopedycznych do Bolonii, gdzie pracował wybitny ortopeda włoski Vitorio Putti, do Paryża do Kliniki prof. Nove-Josseranda, do Londynu do Kliniki Albee'go i do innych ośrodków ortopedycznych za granicą.
To ma ogromny wpływ na cały późniejszy rozwój naukowy i zawodowy Grucy, który zapoznawszy się z przodującą ortopedią włoską i anglosaską uzyskał przewagę nad swoimi rówieśnikami, którzy znajdowali się pod wpływem ortopedii niemieckiej, opartej na elementach myślenia mechanistycznego.
W roku 1928 habilituje się, na podstawie rozprawy „O skostnieniach pozaszkieletowych” i Rada Wydziału Lekarskiego Lwowa uchwałą z dnia 25 czerwca 1928 roku nadaje mu stopień naukowy docenta i veniam legendi.
W dniu 15 lutego 1931 roku obejmuje ordynaturę oddziału chirurgicznego Szpitala Ubezpieczalni Społecznej przy ul. Kurkowej 34, którą pełni do 15 października 1938 roku.
W październiku 1938 roku zostaje ordynatorem oddziału chirurgii dziecięcej w Szpitaliku Św. Zofii i pracuje tam do stycznia 1940 r. Była to jedna z najbardziej prestiżowych ordynatur we Lwowie, stanowiąca jakoby wstęp do objęcia katedry chirurgii.
W początkach 1938 roku doc. Adam Gruca zostaje mianowany przez prezydenta Ignacego Mościckiego profesorem tytularnym i otrzymuje zlecone wykłady z ortopedii na Wydziale Lekarskim.
Po wybuchu wojny polsko-niemieckiej zmobilizowany w stopniu kapitana kieruje chirurgią Szpitala Wojskowego Nr 601, mieszczącego się w gmachu Politechniki Lwowskiej.
Po zajęciu Lwowa przesz wojska sowieckie prowadzi nadal oddział chirurgii dziecięcej, a w styczniu 1940 roku zostaje mianowany kierownikiem Kliniki Chirurgii Ogólnej w Instytucie Medycznym powstałym z przekształcenia Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza. Prowadzi wykłady z chirurgii ogólnej dla studentów III roku medycyny i organizuje Koło Naukowe studentów, pragnących poszerzyć wiedzę chirurgiczną.
Po wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej klinika zapełnia się rannymi żołnierzami i cywilami. Gruca i jego asystenci oraz studenci z koła naukowego pomimo chaosu organizacyjnego i niedostatków materialnych, aktywnie uczestniczą w leczeniu rannych czerwonoarmistów i osób cywilnych.
Po zajęciu w czerwcu 1941 roku Lwowa przez wojska niemieckie prof. Gruca obejmuje kierownictwo Kliniki Chirurgii Dziecięcej i Ortopedii i prowadzi wykłady dla studentów, tak zwanych Fachkurse, które są fasadą dla kontynuowania rzeczywistych studiów lekarskich dla studentów polskich i ukraińskich.
W czasie okupacji angażuje się czynnie w ruch oporu. Pełni funkcję chirurga Lwowskiego Okręgu Armii Krajowej, udziela pomocy rannym i chorym członkom organizacji.
Równocześnie zostaje powołany w dniu 20 maja 1942 roku na członka Polskiego Komitetu Opiekuńczego przez prezesa Rady Głównej Opiekuńczej w Krakowie, którego celem było niesienie pomocy materialnej ludziom dotkniętym skutkami wojny.
Dowództwo Okręgu AK poleciło prof. Grucy 30 września 1943 roku opuszczenie Lwowa. Pod osłoną żołnierzy AK został on przemieszczony początkowo na zachodnie Podkarpacie, by w styczniu 1944 roku znaleźć się pod nazwiskiem Grzegorza Adamskiego w Krakowie, gdzie podejmuje pracę w ambulatorium PCK i pracuje na tym stanowisku do czerwca 1945 roku. W czasie pracy nadal konspiracyjnie opiekuje się żołnierzami podziemia z okolic Krakowa.
Po zakończeniu wojny dochodzą go dwie propozycje pracy, jedna pochodzi od prof. Kulczyckiego – pełnomocnika rządu do organizacji szkolnictwa wyższego na ziemiach odzyskanych – objęcie stanowiska rektora Uniwersytetu Wrocławskiego i druga od dra Koszarowskiego – kierownika Wydziału Zdrowia Warszawy – podjęcia się organizacji i kierownictwa Centralnego Instytutu Urazowego, jako kontynuacji przedwojennej placówki kierowanej przez płka dra Sokołowskiego. Wybiera bliższą sercu drugą propozycję i w końcu czerwca 1945 roku rozpoczyna organizację i pracę w Centralnym Instytucie Urazowym, który mieści się na parterze dawnej Kliniki Chirurgicznej w Szpitalu Dzieciątka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej 57.
W październiku 1947 roku na bazie Instytutu powstała III Klinika Chirurgiczna Uniwersytetu Warszawskiego, później Akademii Medycznej, której kierownikiem został prof. Adam Gruca.
Zarówno Instytut jak i III Klinika Chirurgiczna pełniły w tym czasie dyżury ogólnochirurgiczne dla Warszawy i okolic. Dopiero w końcu 1948 roku nastąpiło wyodrębnienie jej jako placówki ortopedyczno-urazowej.
W roku 1947 prof. Adam Gruca otrzymuje tytuł profesora nadzwyczajnego.
Klinika pod jego kierownictwem rozwija szeroką działalność terapeutyczną, dydaktyczną i naukową, pracując w bardzo skromnych warunkach lokalowych i wyposażeniowych. Stąd marzenie i starania profesora Grucy o poprawę warsztatu pracy.
Po wielu perypetiach administracyjnych, architektonicznych i budowlanych w roku 1953 rozpoczęto budowę gmachu Kliniki przy ul. Lindleya 4, która zakończyła się w roku 1957.
W międzyczasie w roku 1955 Adam Gruca otrzymuje tytuł profesora zwyczajnego.
W roku 1957 Klinika przenosi się do nowego gmachu, co radykalnie poprawia jej warunki lokalowe i pozwala powiększyć liczbę łóżek ze 106 do 164, sal operacyjnych z dwóch do pięciu z zapleczem pooperacyjnym, sal opatrunkowych i gipsówek z dwóch do sześciu, zorganizować trzy pracownie laboratoryjne, dział diagnostyki radiologicznej, wielokierunkowe ambulatorium z własną salą operacyjną, opatrunkową, gipsówką i gabinetem radiologicznym.
Zaistniały nieporównanie lepsze warunki dla pracy lekarzy, personelu medycznego i dydaktyki studentów. To wszystko sprawiło, że gmach Kliniki zastępczo nazywano pałacem Grucy.
Nowe warunki lokalowe umożliwiły dalszy rozwój działalności terapeutycznej, naukowej i dydaktycznej Kliniki.
Prof. Gruca kierował Kliniką Ortopedii do 1964 roku do czasu przejścia na zasłużoną emeryturę.
Działalność usługową Kliniki najlepiej ilustrują dane liczbowe. W okresie od 1945 do 1964 roku leczyło się stacjonarnie 29 759 chorych, przeprowadzono 19 132 krwawe operacje.
W przychodniach przyklinicznych wykonywano rocznie około 1500 zabiegów krwawych i około 10 000 zabiegów bezkrwawych i opatrunków gipsowych.
Przy Klinice działały warsztaty ortopedyczne, które wykonywały prawie wszystkie rodzaje protez i aparatów ortopedycznych oraz dodatkowo narzędzia i przybory operacyjne.
Przez cały czas swojej działalności akademickiej Gruca wykładał ortopedię dla studentów. Do tych wykładów przywiązywał dużą wagę i starannie się do nich przygotowywał. Były to wykłady bardzo treściwe i przejrzyste, ilustrowane demonstracją chorych, ale miały jedną wadę – Gruca mówił bardzo cicho – dlatego uknuto powiedzenie, że wykłady są pierwszorzędne, gdyż słychać je tylko w pierwszym rzędzie.
Ogromne zasługi ma prof. Gruca na odcinku kształcenia lekarzy ortopedów. Był kierownikiem specjalizacji w ortopedii 60 lekarzy, promotorem 20 prac doktorskich, habilitował 12 doktorów medycyny, a mianowicie: Mariana Garlickiego, Zygmunta Ambrowa, Józefa Kowalskiego, Gabriela Wejsfloga, Stefana Łukasika, Romualdę Serafin, Stefana Malawskiego, Józefa Rancewicza, Mariana Weissa, Tomasza Żuka, Tadeusza Witwickiego i Donalda Tylmana, dziesięciu z nich uzyskało później tytuł profesora. Dalszych 7 jego uczniów uzyskało habilitację w innych Klinikach, reprezentujących jego szkołę.
Prof. Gruca aktywnie uczestniczył w procesie szkolenia podyplomowego, organizowanego przez JDSKL (Instytut Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich) poprzednika CMKP (Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego), które objęło setki lekarzy, jak i szkoleń indywidualnych, wśród których było 20 lekarzy z zagranicy.
Oprócz działalności akademickiej i lekarskiej prof. Gruca pełnił szereg funkcji naukowych i społecznych.
W roku 1948 został powołany na członka korespondenta Akademii Umiejętności w Krakowie. W lutym 1951 roku został członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia. W roku 1952 został członkiem korespondentem, a później członkiem zwyczajnym Polskiej Akademii Nauk. W latach 1952 do 1966 był krajowym specjalistą dla spraw ortopedii. Od 1938 do 1950 roku piastował godność prezesa Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, kierował pracą zarządu, organizował zjazdy i inne imprezy naukowe, rozwijając na tym polu bardzo ożywioną działalność. Przez 3 kadencje od 1960 do 1968 roku był przewodniczącym II Komitetu Nauk Klinicznych (chirurgicznych) VI Wydziału PAN. Do czasu przejścia na emeryturę był członkiem Rady Wydziału Akademii Medycznej.
Od najwcześniejszych lat wykazywał Gruca ogromne zamiłowanie do pracy naukowej. Dorobek życiowy w tej dziedzinie liczy 186 opublikowanych prac naukowych, w tym 64 prace w językach obcych i trzytomowe dzieło „Chirurgia Ortopedyczna”, zawierająca lecznictwo zabiegowe wszystkich działów narządów ruchu, bogato udokumentowane i ilustrowane rysunkami wykonanymi przez autora, który posiadał duże zdolności rysunkowe.
W pierwszym okresie działalności chirurgicznej ogłasza 21 prac o tematyce ogólnochirurgicznej. Na czoło osiągnięć tej grupy prac wysuwa się wczesna mobilizacja chorych po operacjach, która wg autora zapobiegała zrostom otrzewnowym, zapaleniom żył i zatorom, dekompensacji organizmu i skracała czas pobytu w szpitalu. Postępowanie to wprowadził równocześnie z czeskim chirurgiem Havliczkiem i rumuńskim Campeanu. W apendektomii zaproponował zmodyfikowane podwiązywanie kikuta wyrostka robaczkowego, w operacji nowotworów prostnicy wprowadził wyłuszczenie chorego odcinka kiszki wraz z powięzią przedkręgową, co ułatwiało i uradykalniało zabieg. Do techniki resekcji żołądka wprowadził zasadę pierwotnego przecięcia i zaopatrzenia dwunastnicy, a dopiero po tym akcie wycięcie żołądka, podczas gdy ogólnie wówczas stosowano postępowanie odwrotne. Zaproponował oryginalny ciągły szew węzełkowy oraz kilka sposobów plastyki skóry.
Od roku 1928 zainteresowania Grucy coraz bardziej przesuwają się w kierunku chirurgii ortopedycznej i cała jego późniejsza działalność przebiega już pod znakiem ortopedii. Jest ona bardzo szeroka i wielokierunkowa. Trudno ją nawet naszkicować w krótkim opisie. Postaram się jednak ukazać jej główne kierunki i osiągnięcia.
Wiele uwagi poświęcił wadom wrodzonym narządów ruchu. Na pierwszym miejscu należy tu wymienić wrodzone zwichnięcie biodra.
Już u niemowląt z wrodzonym zwichnięciem biodra zaproponował zamiast unieruchomienia kończyn w rozkroku, ustawienie bioder w zgięciu i miernym odwiedzeniu za pomocą szelek lub specjalnie skonstruowanego pajacyka.
Przy nastawieniu zwichnięcia zrezygnował z pozycji Lorentza, tak zwanej żabki która często dawała powikłanie pod postacią martwicy głów kości udowej, na unieruchomienie w zgięciu do kąta 90° i odwiedzeniu do kąta od 30 do 45°. Pozycja ta przyjęła się później powszechnie
Jako jeden z pierwszych podjął w operacyjnym leczeniu wrodzonego zwichnięcia biodra pogłębianie panewki, zamiast powszechnie stosowanego daszka. W zwichnięciach zastarzałych forsował zabiegi stawotwórcze zamiast usztywnienia lub osteotomii korekcyjnych.
Ponadto opracował wiele metod operacyjnych dla różnych wad i defektów wrodzonych kręgosłupa, łokcia, synostoz, stopy płaskiej, koślawej, braku strzałki i innych.
Dużą grupę prac poświęcił zaburzeniom statycznym kręgosłupa, a zwłaszcza skoliozie. Opracował własną metodę leczenia skrzywień za pomocą alloplastyki mięśni. Metoda ta uzyskała szeroki rozgłos międzynarodowy i wielu naśladowców. Później jednak musiała ustąpić miejsca metodom instrumentalnym.
Kilka prac poświęcił zapaleniom kości, a zwłaszcza zapaleniu przewlekłemu. Zaproponował radykalne wycinanie ogniska zapalnego zamiast sekwestrotomii, wypełnianie ubytku plombą wazelinową i zamykanie rany na głucho. Z pewnymi modyfikacjami część chirurgiczna tej metody jest aktualna do dzisiaj.
W dziedzinie gruźlicy kostno-stawowej Gruca był pionierem w skali światowej, gdyż pierwszy zaproponował resekcje plastyczne z ruchem stawów zamiast powszechnie stosowanego usztywnienia i zabiegi stawopodobne przy całkowitym zniszczeniu stawu biodrowego znane pod nazwą osteotomii dynamicznej. Operacja ta do dnia dzisiejszego nie straciła na swojej aktualności. Po odkryciu streptomycyny jako jeden z pierwszych, wraz ze swoim zespołem rozpoczął wczesne interwencje operacyjne w ognisku gruźliczym – zwłaszcza w gruźlicy kręgosłupa, z wypełnianiem ubytków przeszczepami kostnymi.
W pewnych okresach w Klinice chorzy na gruźlicę kostno-stawową stanowili przeważającą grupę chorych. Dlatego dużym zainteresowaniem darzył prof. Gruca ośrodki leczące gruźlicę kostno-stawową, a w tym największe w kraju sanatorium gruźlicy kostno-stawowej liczące ponad 800 łóżek w Otwocku. Często je wizytował. Chorych z Kliniki po leczeniu operacyjnym kierował na doleczanie do sanatorium w Otwocku.
Dla zapewnienia Sanatorium wysokiego poziomu leczniczego skierował na konsultantów oddziałów dziecięcych doc. Romualdę Serafinową, a oddziałów dorosłych doc. Stefana Malawskiego. Wkrótce Sanatorium w Otwocku stało się przodującym zakładem leczenia zachowawczego i operacyjnego gruźlicy kostno-stawowej w kraju.
W porażeniach mózgowych już w 1937 roku opisał oryginalny sposób przeszczepiania zginaczy podudzia na kość udową, celem zlikwidowania zgięciowego ustawienia kolana. Prawie identyczny sposób opisał Egger w roku 1952 i wtedy ta metoda uzyskała powszechną akceptację.
Kilkanaście prac, w tym monografia pod jego redakcją, dotyczyło porażeń wiotkich. Porażenia te będące następstwem zapalenia przednich rogów rdzenia (choroba Heine-Medina) stanowiły istną plagę w okresie powojennym. Sam autor, przy udziale zespołu, kompleksowo opracował zabiegi rekonstrukcyjne całego narządu ruchu. Dla przykładu podam kilka typowych operacji, jak przeszczepienie m. napinacza powięzi na rzepkę, m. obłego większego na wyrostek łokciowy, delordyzację kręgosłupa lędźwiowego w porażeniach mięśni brzucha, usztywnienie stopy sposobem własnym i inne.
Jakkolwiek ta choroba wygasła i zanikła groźba tego strasznego kalectwa warto pamiętać jaką rolę w jej zwalczaniu odegrała działalność naukowa i chirurgiczna prof. Grucy.
Osobny rozdział w działalności naukowo-leczniczej Grucy stanowią złośliwe nowotwory narządu ruchu. Człowiek o takim dynamizmie naukowym nie mógł nie podjąć tego tematu.
Wynikiem zmagań terapeutycznych i klinicznych było opracowanie metody chirurgiczno-biologicznego leczenia nowotworów za pomocą resekcji biologicznej i opracowania techniki jej stosowania w różnych lokalizacjach. Metoda ta pozwoliła uzyskiwać lepsze wyniki w tamtym okresie niż amputacja czy resekcja anatomiczna, a nawet w przypadkach źle rokujących stwarzała dla chorych komfort leczenia bezdefektowego, oszczędzała psychikę i zmniejszała niewygody.
Wyjątkowe miejsce w działalności naukowej Grucy zajmuje traumatologia ortopedyczna. Poświęcił jej dziesiątki publikacji. Ze swej natury, temperamentu a może i wieloletnich przeżyć wojennych był Gruca rasowym urazowcem, lubił tę dziedzinę i znał ją jak mało kto. Był pionierem w naszym kraju zabiegowego leczenia złamań szyjki kości udowej za pomocą gwoździowania i do tego celu opracował geometryczną inwigilację tej operacji. Napisał fundamentalną pracę na temat patologii i leczenia złamań śródstawowych, która do dziś zadziwia swą aktualnością.
Opracował wiele metod rekonstrukcyjnych dla leczenia następstw urazów oraz sposobów leczenia świeżych i zastarzałych urazów.
Prawdziwe bogactwo stanowią jego osiągnięcia w dziedzinie techniki ortopedycznej. Na czoło wysuwa się tu stół ortopedyczny Grucy, używany nadal powszechnie w naszym kraju i, mimo upływu dziesiątków lat, nie mający konkurenta. Prosty w obsłudze, niezawodny w działaniu, pozwalający na różne ułożenia chorego, nadal gości na naszych salach operacyjnych i gipsowych.
Prawdziwym majstersztykiem pomysłowości była szyna uniwersalna do kończyny dolnej, pozwalająca na unieruchomienie i uruchomianie kończyny dolnej i prowadzenie na niej leczenia czynnościowego. W kilkadziesiąt lat po jej konstrukcji pojawiły się za granicą podobne szyny udoskonalone przez aparaturę napędową sterowaną elektronicznie, ale identyczne konstrukcyjnie. Kolekcję tę uzupełnia szyna dla kończyny górnej, szyna do leczenia złamań obojczyka, aparat do nastawiania złamań przedramienia, uniwersalne łóżko ortopedyczne, proteza kosmetyczna ręki, szereg narzędzi chirurgicznych, klamrę wyciągową i gorsety ortopedyczne, co stanowi prawdziwą panoramę techniki ortopedycznej Grucy.
Plonem tego były 22 patenty z zakresu techniki ortopedycznej zarejestrowane w Polsce, Stanach Zjednoczonych, Francji, Anglii i w Niemczech.
Dużo uwagi poświęcał technice operacyjnej. Sam zresztą był świetnym operatorem. U podstaw jego techniki operacyjnej była zasada bezpośredniego docierania do miejsca operowanego w płaszczyznach tkankowych, zamiast anatomicznego preparowania tkanek. Opracował i opisał 44 rodzaje zabiegów i technik operacyjnych w narządach ruchu. Dla przykładu podam niektóre z nich: translaminarne usztywnienie kręgosłupa, transsakralne usztywnienie kręgozmyku, klinowa osteotomia kręgosłupa, resekcja plastyczna stawów, acetabuloplastyka, osteotomia dynamiczna, usztywnienie stopy, rekonstrukcja niedorozwiniętych kłykci kości udowej, przeszczepienie spastycznych zginaczy podudzia na nadkłykcie kości udowej, resekcja biologiczna nowotworów kości i inne. Większość z nich wytrzymała próbę czasu, a część z nich weszła na stałe do arsenału chirurgii ortopedycznej.
Ukoronowaniem jego działalności naukowej i dydaktycznej było napisanie monumentalnego dzieła „Chirurgia Ortopedyczna”, składającego się z 3 tomów, opatrzonego 1140 rycinami, wykonanymi samodzielnie. W dziele tym, wydanym w roku 1966 r. i wydanie następne 1983 r. zawarta jest cała współczesna i historyczna wiedza o chirurgii ortopedycznej z wyakcentowaniem własnych i polskich osiągnięć. Przez wiele lat był on podstawowym źródłem wiedzy dla wielu roczników ortopedów polskich.
Bardzo owocna była działalność prof. Grucy na terenie międzynarodowym i krajowym, z wyraźną prezentacją osiągnięć ortopedii polskiej na terenie międzynarodowym.
Prof. Gruca ogłosił 66 prac w językach obcych, publikując je w czołowych czasopismach ortopedycznych międzynarodowych oraz wydawnictwach zjazdowych w językach angielskim, francuskim, niemieckim, włoskim, rosyjskim, czeskim, bułgarskim, serbskim.
Praktyczną ilustracją tej działalności jest udział prof. Grucy w różnych strukturach ortopedii światowej. Wymienię tylko niektóre z nich, był członkiem:
1. Societé International de Chirurgie
2. Societé International de Chirurgie Orthopedique et Traumatologie
3. Royal Society of Medicine
4. American Academy of Orthopedic Surgeons
5. Societe Italiana di Orthopedia e Traumatologia
6. Sociedad Espanola de Chirurgia Ortopedica y Traumatologia
7. Association Francaise de Orthopedie et Traumatologie
8. Akademie de Chirurgie (assesie – etranger)
9. Sociedad Orthopedia de America Latina
Był członkiem Komitetów Redakcyjnych następujących czasopism:
• Journal of Bone and Joint Surgery – American Edition,
• Journal of Bone and Joint Surgery – British Edition,
• Excerpta Medica – Section IX,
• Revue de Chirurgie Orthopedique et de Traumatologie,
• Ortopedija, Traumatologija, Protezirowanje (Charków)
• Beiträge zur Orthopedie und Traumatologie (Berlin)
Uzyskał członkostwo honorowe towarzystw:
• Association Francaise de Orthopedie et de Traumatologie,
• Sociedad Ortopedia de America Latina,
• Czechslovacka Orthopedicka Traumatologicka Spolecnost
• Societe Orthopedique et Traumatologique de Yougoslavie,
• Polskiego Związku Lekarzy USA
W kraju prof. Gruca był założycielem i długoletnim członkiem Komitetu Redakcyjnego Chirurgii Narządów Ruchu i Ortopedii Polskiej, uzyskał honorowe członkostwo Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Medycznej we Wrocławiu i w Warszawie.
Szczytowym osiągnięciem działalności międzynarodowej był wybór prof. Grucy w roku 1963 na stanowisko V-prezesa Societe International de Chirurgie Orthopedique et Traumatologie.
W wyniku dydaktycznej działalności Grucy powstała polska szkoła ortopedii.
Skupiając wokół siebie liczne grono uczniów, narzucając im swój styl myślenia lekarskiego i chirurgicznego, ucząc sztuki ortopedycznej, zachęcając do pracy naukowej, zaszczepiając biologiczne rozumienie i patologiczne interpretowanie zjawiska choroby, nie szczędząc sił ani pracy, dając osobisty przykład, stworzył Gruca zespół ludzi wyznających jego zasady i realizujących naukowy, dydaktyczny i ortopedyczny program, który samorzutnie przemienił się w szkołę ortopedyczną Grucy, której materialnym dowodem istnienia jest ponad 900 prac, ogłoszonych przez jego uczniów po opuszczeniu Kliniki.
Ze względu na swoją oryginalność, pomysłowość i aktywność szkoła Grucy stała się w oczach cudzoziemców synonimem polskiej ortopedii i uzyskała miano polskiej szkoły ortopedycznej.
W dowód uznania i wdzięczności dla swego mistrza uczniowie jego zorganizowali w roku 1969 jubileusz 50-lecia pracy lekarskiej i wybili pamiątkowy medal z jego podobizną i słowami „ Creatori scholae orthopedicae polonae et eius propagatori mundiali ”.
Również Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego w roku 1984, któremu prezesował prof. Stefan Malawski, ustanowił medal Adama Grucy przyznawany za osiągnięcia naukowe, zawodowe i społeczne w dziedzinie ortopedii.
Za wieloletnią działalność naukową i zawodową prof. A. Gruca został odznaczony przez władze Polski Ludowej Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta, dwukrotnie medalem Sztandaru Pracy I klasy i innymi odznaczeniami.
Prof. A. Gruca był nieprzeciętnym lekarzem o dużej renomie w kraju i za granicą. Sprawiła to nie tylko ogromna wiedza i bogate doświadczenie, ale przede wszystkim umiejętność podejścia do chorego. Szczególną uwagę zwracał na psyche chorego, potrafił w lot uchwycić cechy jego osobowości i stan psychiczny, podnieść na duchu i ukazać perspektywę powrotu do zdrowia. Dlatego znajdował wspólny język ze wszystkimi chorymi, różnych stanów, zawodów i wieku. Pacjenci darzyli go ogromną sympatią i zaufaniem. Odwdzięczał się im za to wynikami leczniczymi, bardzo szeroko stosował leczenie czynnościowe, które nie tylko mobilizowało chorego, ale wciągało go w układ partnerski z lekarzem.
Profesor opracował program rozwoju ortopedii polskiej, który uzyskał poparcie ówczesnego Ministra Zdrowia, dra Litwina. Przewidywał on otwarcie katedr ortopedii na każdym wydziale lekarskim, z przeznaczeniem na wykłady i ćwiczenia 150 godzin, zorganizowanie w każdym mieście wojewódzkim oddziałów ortopedycznych z przychodniami. Program ten został przez prof. Grucę – specjalistę krajowego ortopedii – zrealizowany z nawiązką.
O tej pracy napisał sam autor: „(...) oglądając się wstecz nie mogę oprzeć się zdumieniu, jak można było w takich warunkach jak nasze na początku i później, wykonać taki ogrom pracy organizacyjnej, naukowej i dydaktycznej”.
Tak w ogromnym skrócie przedstawia się życie i działalność prof. A. Grucy.
Myślę, że było ono niezwykle pracowite i owocne, i wycisnęło swoje piętno na rozwoju polskiej ortopedii i medycyny. Pamięć o tym człowieku lekarzu, naukowcu i społeczniku zasługuje na utrwalenie dla przyszłych pokoleń. Prof. Gruca zmarł 3 czerwca 1983 roku w 90. roku życia.
Kierując się tymi motywami i biorąc pod uwagę liczne związki z ośrodkiem otwockim podjęto decyzję nadania Szpitalowi Klinicznemu CMKP imienia prof. Adama Grucy, co miało miejsce na zgromadzeniu w dniu 7 grudnia 1990 roku.
Nadanie Szpitalowi Klinicznemu CMKP im. Prof. A. Grucy jest nie tylko hołdem oddanym jego pamięci, ale stanowi dumę i zobowiązanie podążania drogą wytyczoną przez całe jego życie osobiste, zawodowe i naukowe.
Fotografia. Prof. Adam Gruca z zespołem lekarskim. Od lewej: Prof. dr hab. med. Adam Gruca, (osoby stojącej za Profesorem nie można ustalić), dr Lubomir Kuszczak, dr Skotnicki, dr Gabriel Wejsflog, dr Stefan Łukasik, dr Marian Bojko.
Fotografia. Prof. Adam Gruca z zespołem lekarskim. Od lewej: Prof. dr hab. med. Adam Gruca, (osoby stojącej za Profesorem nie można ustalić), dr Lubomir Kuszczak, dr Skotnicki, dr Gabriel Wejsflog, dr Stefan Łukasik, dr Marian Bojko.
Piśmiennictwo

otrzymano/received: 0000-00-00
zaakceptowano/accepted: 0000-00-00

Adres/address:

Artykuł Życiorys prof. dra hab. med. Adama Grucy (1893-1983) w Czytelni Medycznej Borgis.
Wydawca:
Patronat:

Proszę kliknąć w wybraną okładkę aby przejść na stronę czasopisma

New Medicine

Postępy Fitoterapii

Medycyna Rodzinna



Nowa Pediatria



Nowa Medycyna



Nowa Stomatologia

Copyright © Wydawnictwo Medyczne Borgis 2006-2024
Chcesz być na bieżąco? Polub nas na Facebooku: strona Wydawnictwa na Facebooku