© Borgis - Medycyna Rodzinna 2, p. 41-43
*Grzegorz Opielak1, Jakub Piotrkowicz2, Łukasz Szeszko2, Mykola Tsyganok2, Kamil Dmowski2, Lucyna Szymanek2
Nadciśnienie i cukrzyca – najpowszechniejsze przyczyny nagłych interwencji medycznych
Hypertension and diabetes – the most common causes of sudden medical interventions
1Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. Ryszard Maciejewski
2Studenckie Anatomiczne Koło Naukowe przy Katedrze Anatomii Prawidłowej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
Opiekun Koła: dr n. med. Grzegorz Opielak
Summary
Introduction. Hypertension and diabetes constitute one of the most frequent disease entities affecting the Polish society. In developed populations the frequency of appearing of hypertension grows along with age. Diabetes covers the heterogenic group of disorders, causing impairment of metabolism of proteins, fats and carbohydrates, of which a hyperglycemia is a shared manifestation.
Aim. Evaluation of the percentage of medical interventions on A&E department caused by hypertension and diabetes.
Material and methods. Information was taken from analysis of the book of A&E department of the district hospital in Janów Lubelski in the period from 1 January 2004 to 31 December 2010.
Results. 276 cases of hypertension were recorded in the examined seven-year period towards 3201 total of admitted patients, which constitutes 8.6% and 36 cases of diabetes constituting the 1.12% of the total of patients.
Conclusions. Treating hypertension and diabetes constitutes one of main elements of the work of doctors of A&E department and POZ care doctors. Appropriate education and having an influence on the level of the general practitioner will allow reducing in the significant way the percentage of two discussed illnesses.
Key words: hypertension, diabetes, A&E department, medical assistance
Wstęp
Nadciśnienie i cukrzyca to jedne z najczęstszych jednostek chorobowych dotykających polskie społeczeństwo. 90-95% przypadków nadciśnienia stanowi nadciśnienie idiopatyczne. Pozostałe 5-10% przypadków odnosi się do nadciśnienia wtórnego o wielorakim pochodzeniu (1). Według badań NATPOL, na nadciśnienie choruje 29% dorosłych mężczyzn i 29% dorosłych kobiet. Daje to łącznie ok. 9 mln osób (2). W populacjach rozwiniętych częstość występowania nadciśnienia wzrasta wraz z wiekiem. Według Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego nadciśnienie tętnicze jest chorobą układu krążenia, charakteryzującą się przewlekłym lub okresowym podwyższeniem ciśnienia tętniczego krwi powyżej 140/90 mmHg (3, 4).
Cukrzyca natomiast obejmuje heterogenną grupę zaburzeń, prowadzącą do upośledzenia metabolizmu białek, tłuszczów i węglowodanów, których wspólnym objawem jest hiperglikemia. Tradycyjnie cukrzycę można podzielić na typ 1, tak zwaną cukrzycę insulinozależną, występującą u 5-10% chorych z cukrzycą, charakteryzującą się zmniejszonym lub całkowitym brakiem wytwarzania insuliny, oraz typ 2, tak zwaną cukrzycę insulinoniezależną, stanowiącą ok. 80% przypadków ogółu chorych na cukrzycę, spowodowaną występowaniem oporności komórek na działanie insuliny. Rzadziej występują: cukrzyca ciężarnych oraz inne typy cukrzycy wtórne do różnych jednostek chorobowych (5, 6). Chorobowość z powodu cukrzycy w Polsce przekroczyła 5%, co w liczbach bezwzględnych wynosi ok. 2 mln osób. Ponad 50% chorych na cukrzycę mieści się w kategorii tak zwanej cukrzycy nieznanej, która może być rozpoznana za pomocą badań przesiewowych. Dodatkowo u ok. 4 mln osób stwierdza się stan przedcukrzycowy (6-8). Mnogość czynników ryzyka oraz liczne poważne powikłania powyższych jednostek chorobowych zwiększają częstość relacji lekarz–pacjent i stanowią poważny problem w praktyce lekarza pierwszego kontaktu (9).
Cel pracy
Celem pracy było określenie odsetka oraz całkowitej liczby osób, które trafiły na oddział SOR do szpitala w Janowie Lubelskim w latach 2004-2010 z powodu nadciśnienia oraz cukrzycy.
Materiały i metody
Informacje zostały zaczerpnięte z analizy książki przyjęć na oddziale SOR Szpitala Powiatowego w Janowie Lubelskim. Z grupy badanych wyłączono osoby, które zostały skierowane bezpośrednio na oddział internistyczny, w celu pogłębienia diagnostyki specjalistycznej, oraz osoby w stanie zagrażającym ich życiu.
Wyniki
Pacjenci z nadciśnieniem stanowili znacznie większą grupę na oddziale SOR w porównaniu z pacjentami chorymi na cukrzycę. Między 1 stycznia 2004 roku a 31 grudnia 2010 roku odnotowano 276 przypadków nadciśnienia wobec 3201 przyjętych pajentów, co stanowi 8,6%, oraz 36 przypadków cukrzycy stanowiących 1,12% ogólnej liczby pacjentów. Razem obie grupy objęły 316 pacjentów, czyli 9,9% całkowitej liczby hospitalizowanych na oddziale SOR. W grupie osób z nadciśnieniem zaznacza się niższy odsetek zgłaszających się z tą chorobą w okresie letnim, co jest skutkiem nasilenia prac polowych znamiennych dla rolniczego terenu powiatu janowskiego. Występuje brak zależności między porą roku i liczbą zgłoszeń pacjentów z powikłaniami cukrzycy. Powyższe zależności zobrazowano na rycinie 1.
Ryc. 1. Pacjenci z cukrzycą w szpitalnym oddziale ratunkowym.
Dyskusja
Nadciśnienie oraz cukrzyca są chorobami o wymiarze społecznym, które prowadzą do przedwczesnej umieralności i stanowią poważny problem zarówno diagnostyczny, jak i terapeutyczny (9, 10). U pacjentów zgłaszających się po pomoc do lekarza pierwszego kontaktu występują już na ogół poważne manifestacje kliniczne, co wiąże się przeważnie z niewystarczającą świadomością społeczną konsekwencji nadciśnienia oraz cukrzycy. Ogromny problem tych chorób dotyczy także lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Pokazuje to, jak ważną kwestią jest prawidłowa edukacja zarówno personelu medycznego, jak i pacjenta w celu skutecznego leczenia tych schorzeń i zapobiegania im.
Wnioski
Leczenie nadciśnienia i cukrzycy stanowi jeden z głównych elementów pracy lekarzy oddziałów SOR oraz lekarzy POZ, uzasadniona jest inwestycja w specjalistyczny sprzęt w celu lepszej diagnostyki i terapii. Bardzo ważna jest również konieczność prawidłowego kształcenia osób specjalizujących się w kierunku medycyny rodzinnej i ratunkowej, które stanowią pierwszy szczebel w relacjach lekarz–pacjent.
Piśmiennictwo
1. Krzych Ł, Jaros A, Bochenek A et al.: Skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego u chorych hospitalizowanych na oddziale rehabilitacji kardiologicznej. Nadciśnienie Tętnicze 2010; 14(4): 261-266. 2. Bosek I, Czech A, Tatoń J: Prognozy wzrostu zapadalności, chorobowości i umieralności z powodu cukrzycy stają się rzeczywistością – wyzwania dla systemu opieki zdrowotnej i społeczeństwa. Nowa Klinika 2010; 17(1): 4-7. 3. Lewandowski J: Epidemiologia nadciśnienia tętniczego oraz badanie chorego na nadciśnienie tętnicze. Przewodnik Lekarski 2010; 3: 30-35. 4. Starczewska ME, Główczyńska R, Pietrasik A et al.: Wybrane subpopulacje w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego – osoby z cukrzycą w badaniu POLKARD-SPOK. Kardiol Pol 2006; 64: 228-233. 5. Kumar V, Robins SL, Cotran RS: Robbins Basic Pathology. Saunders, 7th edition, Philadelphia 2003: 738-745. 6. Steciwko A, Januszewicz A, Opolski G et al.: Leczenie nadciśnienia tętniczego u 75 745 chorych w praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej – wyniki badania POZ-NAD. Nadciś Tęt 2008; 12: 101-108. 7. Czech A, Tatoń J: Edukacja terapeutyczna jako metoda leczenia i ulepszania stylu życia osób z cukrzycą. Medycyna Metaboliczna 2010; 14(1): 43-48. 8. Januszewicz A: Nadciśnienie tętnicze. Zarys patogenezy, diagnostyki i leczenia. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2007. 9. Patel A, MacMahon S, Chalmers J et al.: Effects of a fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and microvascular outcomes in patients with type 2 diabetes mellitus (the ADVANCE trial): a randomised controlled trial. Lancet 2007; 370: 829-840. 10. Redon J, Cifkova R, Laurent S et al.: The metabolic syndrome in hypertension: European Society of Hypertension Position Statement. J Hypertens 2008; 26: 1891-1900.
otrzymano/received: 2013-03-22
zaakceptowano/accepted: 2013-04-17
Adres/address:
*Grzegorz Opielak
Katedra i Zakład Anatomii Prawidłowej Człowieka Uniwersytet Medyczny
ul. Jaczewskiego 4, 20-090 Lublin
tel.: +48 (81) 742-36-78
e-mail: opielak@wp.pl
